PSA – Prostate-Specific Antigen
آزمایش psa چیست و چرا مهم است؟
PSA پروتئینی است که توسط غده پروستات ساخته می‌شود. افزایش سطح PSA در خون می‌تواند نشانه التهاب پروستات، بزرگی خوش‌خیم پروستات یا سرطان پروستات باشد. این تست ابزار اصلی غربالگری سلامت پروستات در مردان است.
محدوده طبیعی و نکات نمونه‌گیری
محدوده طبیعی PSA معمولاً کمتر از ۴ ng/mL است، اما با سن متفاوت است. نمونه‌گیری نیاز به ناشتایی ندارد، اما بهتر است ۴۸ ساعت قبل از آزمایش از فعالیت جنسی، دوش پروستات یا معاینات رکتال خودداری شود تا نتایج دقیق باشد.
دلیل شرایط نمونه‌گیری
فعالیت جنسی، معاینات رکتال یا پروستات و بیوپسی می‌توانند سطح PSA را موقتاً افزایش دهند. رعایت این محدودیت‌ها باعث می‌شود نتیجه واقعی و قابل اعتماد برای غربالگری یا پایش بیماری به دست آید.
علائم و عوارض تغییرات آن
بالا بودن PSA می‌تواند با علائمی مثل تکرر ادرار، کاهش فشار جریان ادرار، درد لگنی یا وجود خون در ادرار همراه باشد. در مراحل اولیه سرطان پروستات معمولاً هیچ علامتی وجود ندارد، به همین دلیل آزمایش اهمیت زیادی دارد.
علائم هشداردهنده برای انجام تست
تکرر و فوریت ادرار، بیدار شدن‌های مکرر شبانه برای ادرار، درد لگن یا خون در ادرار از نشانه‌هایی هستند که انجام PSA را ضروری می‌سازند. مردان بالای ۵۰ سال حتی بدون علامت، باید به‌طور دوره‌ای این تست را انجام دهند.
سبک زندگی و عوامل مؤثر
چاقی، مصرف الکل و سیگار سطح PSA را افزایش می‌دهند. در مقابل، ورزش منظم، تغذیه سالم و کاهش استرس می‌توانند در سلامت پروستات و کاهش نوسانات PSA نقش داشته باشند.