Lipoprotein a

Lipoprotein(a) یا Lp(a):

لیپوپروتئین(a) که با نام Lp(a) شناخته می‌شود، یک نوع لیپوپروتئین آترژنیک است که از یک ذره LDL به‌علاوه پروتئینی به نام Apo(a) تشکیل شده است. وجود Apo(a) باعث می‌شود Lp(a) رفتاری متفاوت از LDL معمولی داشته باشد و قدرت بیشتری در ایجاد رسوب چربی و التهاب در دیواره رگ‌ها داشته باشد. سطح این مولکول تقریباً به‌طور کامل توسط ژنتیک تعیین می‌شود و رژیم غذایی یا سبک زندگی تأثیر چندانی بر مقدار آن ندارد. به همین دلیل، Lp(a) یکی از دقیق‌ترین شاخص‌های ارثی خطر بیماری‌های قلبی–عروقی و سکته است، به‌ویژه در افرادی که ظاهراً چربی خون طبیعی دارند.

این آزمایش با نام‌های Lp(a)، Lipoprotein‑a یا LipoProtein α شناخته می‌شود و نمونه مورد نیاز آن خون وریدی است. برای انجام این تست معمولاً نیازی به ناشتایی نیست؛ اما اگر همراه سایر آزمایش‌های چربی درخواست شود، ناشتایی ۱۰ تا ۱۲ ساعته توصیه می‌شود. سطح Lp(a) در طول زندگی تقریباً ثابت است و بیماری‌های حاد یا تغییرات روزمره معمولاً تأثیر مهمی بر آن ندارند.

افزایش Lp(a) یک عامل خطر قوی و مستقل برای تنگی و گرفتگی عروق کرونر، سکته مغزی و بیماری‌های عروقی محیطی است. بالا بودن آن معمولاً ارثی است و به‌سختی با رژیم یا دارو کاهش می‌یابد، هرچند درمان‌هایی مانند مهارکننده‌های PCSK9 یا LDL‑apheresis می‌توانند سطح آن را تا حدی پایین بیاورند. کاهش Lp(a) معمولاً اهمیتی ندارد، زیرا مقدار پایین آن نشانه بیماری خاصی نیست. این تست برای افرادی مفید است که سابقه خانوادگی مشکلات قلبی زودرس دارند، بیماران با بیماری قلبی با وجود چربی خون طبیعی، و کسانی که کلسترول LDL آن‌ها کمتر از انتظار به درمان پاسخ می‌دهد.

مقادیر نرمال (بر حسب نانومول بر لیتر – nmol/L): 

کم‌خطر: 

کمتر از ۷۵ 

خطر متوسط: 

۷۵ تا ۱۲۵ 

خطر بالا: